Een inkijkje in het leven als christen in Mozambique
Het was een van die momenten waarop je beseft hoe groot de verschillen zijn. We waren net langs de apotheek gereden en stelden voor een stop te maken, zodat onze tolk Tokozani medicijnen voor zijn voet kon kopen. Hij had daar al een paar dagen last van, hadden we gemerkt. Maar er was geen tijd om te stoppen volgens hem en dus reden we door. Na enig aandringen van ons, werd de werkelijke reden duidelijk. Al waren de medicijnen omgerekend de prijs van een kop koffie in Nederland, Tokozani had er het geld niet voor. Hij wilde niet dat wij zouden aanbieden ze voor hem te betalen. Toen ik die realiteit even goed op me in liet werken, nam ik me voor om voortaan bij iedere koffie op het station te bedenken hoe goed ik het eigenlijk heb.
Geen overtogen woord
Maar er was nog iets wat me opviel, niet alleen bij Tokozani trouwens. Ondanks dat de situatie in Mozambique vanuit Nederlands perspectief vele malen slechter is, heb ik in de veertien dagen dat we door het land reisden geen onvertogen woord of een klaagzang gehoord. Kijkend naar de lijst met de welvaart per land zou er alle reden toe zijn om juist bij mij als Nederlandse westerling eens stevig beklag te doen. Waar wij steevast ergens in de top 5 staan van lijstjes met inkomen, gezondheidszorg of scholing, geldt voor Mozambique het omgekeerde: ook in 2020 stond het land vrijwel onderaan op veel lijstjes.
Drie bijbels
Geen klacht, maar eerder een gulle glimlach en een niet te stuiten optimisme waarmee gedacht wordt vanuit wat er ís en niet vanuit wat er ontbreekt. Tijdens ontmoetingen met jongeren in de kerk kwam ik eigenlijk een zelfde situatie tegen. In Nederland heeft de gemiddelde tiener met een christelijke opvoeding na 15 jaar meestal wel een aantal bijbels gekregen, van peuter- tot kleuter- tot jongerenbijbel. En nu kwam ik op een club waar welgeteld drie bijbels aanwezig waren voor meer dan dertig mensen. Daarmee moesten ze het doen, zowel thuis als in de kerk. En daarmee deden ze het ook. Vol overgave en toewijding werden bijbelteksten gelezen, besproken en vaak ook uit het hoofd geleerd om vervolgens weer door te geven.
Delen van de hoop
Zorg voor je lichaam en zorg voor de ziel. Twee heel basale voorwaarden om goed te kunnen leven. Voor beide ontbreken in Mozambique de minimale voorwaarden die je mag verwachten om die zorg goed te kunnen bieden. Geen bijbel om te kunnen lezen en meer te ontdekken over het christelijk geloof. Geen medicijnen of in ieder geval geen geld daarvoor om goed voor je lichaam te kunnen zorgen. Desalniettemin met opgeheven hoofd het leven tegemoet treden en blijven delen van de hoop die je hebt ontvangen.
Lockdown
Corona heeft de situatie in Mozambique nog verder verslechterd. Het zijn niet eens de aantallen inwoners met COVID-19 die zorgen baren. Dat aantal ligt min of meer op hetzelfde niveau als in veel andere landen in Afrika. Het zijn vooral de gevolgen die de strenge lockdowns met zich mee brengen. Veel mensen verdienen hun toch al niet hoge inkomen op de hoeken van de straat door voedsel te verkopen. Nu dat op veel plaatsen is weggevallen, lukt het veel mensen niet meer om zelfs maar de meest noodzakelijke behoeften zoals voedsel en medicijnen aan te schaffen.
Corona brengt pijnlijk aan het licht hoe groot de verschillen zijn. Hoe lastig de situatie in Nederland ook is (voor de een weer meer dan voor de ander), prijzen we ons gelukkig met goede zorg, een overheid met geld om elkaar te ondersteunen en een vaccin waar we al snel op konden intekenen omdat het geld er voor was. Dit alles is in Mozambique heel anders.
Bezoekwerk
Toch is er ook hoop in Mozambique. Een aantal jaren geleden is vanuit de Protestantse Kerk (Igreja Reformada) in Mozambique bezoekwerk opgestart voor mensen in afgelegen gebieden. Agosthino, de projectleider van deze organisatie Chiyembekezo, vertelde onlangs dat het bezoekwerk in de dorpen gelukkig wel door kan gaan. Sterker nog, tijdens deze coronacrisis heeft de regering de kerk een speciale status gegeven, waardoor de hulpverleners van de kerk namens de overheid betrokken worden bij de voorlichting en training over onder andere goede hygiëne. ‘Het is bijzonder dat ons bezoekwerk in de dorpen door kan gaan. Met de coronasteun van de GZB hebben we speciale pakketten kunnen samenstellen met emmers en hygiëne-middelen, maar ook voedselsteun. In de dorpen maken we geen onderscheid tussen mensen. Iedereen krijgt hulp, of ze nu wel of geen gemeentelid zijn. Dat is de Bijbelse opdracht: omzien naar onze naasten. We merken dat we hierdoor van grote betekenis kunnen zijn en iets van Gods zorg kunnen doorgeven. Dat maakt ons dankbaar. Het is een mooie manier om de hoop van God door te geven!’
Verschil maken
Tegelijk maakt Agosthino zich zorgen om de jongeren. Normaal gesproken ontmoeten zij elkaar een of twee keer per week bij de kerkdienst of de bijbelstudiegroepen. Door de lockdown kan ook dat niet meer. Er is nauwelijks onderling contact. De meeste hebben geen mobiel of geen geld voor internetdata. Ze hebben maar weinig om handen, doordat de scholen dicht zijn. Er dreigt een grote achterstand in onderwijs te ontstaan. Een groot gemis vinden jongeren ook dat ze niet meer samen uit de Bijbel kunnen lezen.
Met Agosthino en de jongeren delen we de hoop die het geloof in Jezus Christus ons geeft, maar daar kan het voor ons niet bij blijven. De zorg voor de ziel en de zorg voor het lichaam zijn ook onze zorg. Daar kunnen we iets aan doen. Doneer en geef zo hoop aan Agosthino en de jongeren, hoop die zij ook weer kunnen delen. Collecteer, geef een extra gift met jullie diaconie of organiseer een online actie. Kom in actie en help om hoop te geven.